การเย็บงานหนังช่างหนังนิยมเย็บด้วยมือเพราะจักรสำหรับเย็บหนังมีราคาแพงมาก และการเย็บด้วยมืองานจะสวยและมีราคาแพงยิ่งถ้าใช้ส้อมเย็บหนังดีๆราคาส้อมก็หลักพัน-หลักหมื่นแล้วบวกกับฝีมือช่างก็ทำให้งานชิ้นนั้นขายราคาที่แพงได้ แต่ข้อเสียคือช้าทำให้ทำงานได้ไม่เยอะมากทำให้บางคนนำจักรบ้านเล็กเก่าๆแกร่งๆมาใช้เย็บงานหนังที่เป็นงานที่ไม่เน้นความสวยงามแบบงานเย็บมือมาเย็บงานหนังก็สามารถนำมาเย็บชั่วคราวได้เหมือนกัน แต่ควรเป็นจักรที่เป็นจักรบ้านรุ่นเก่าอายุ 40ขึ้นไป มีทั้งผลิตจาก เอเชีย ยุโรบจะญี่ปุ่นหรือเยอรมันก็ใช้ได้ทั้งนั้นเลือกได้ตามกำลังทรัพย์เพราะใช้เหล็กแกร่งเหมือนกัน แต่เย็บได้บ้างบางครั้งหากนำมาเย็บงานหนังเป็นงานหลักควรใช้จักรที่เป็นจักรอุตสาหกรรมเย็บหนังโดยเฉพาะจะดีกว่า ไม่เสี่ยงเย็บหนาจนกลไกเลื่อนโดยเฉพาะเสาเข็ม หรือจักรพังเพราะงานหนาเข็มไปทิ่มด้านล่างเพราะจังหวะวงเดือน ถ้าจำเป็นต้องใช้จักรบ้านหัวดำมาเย็บก็อาจจะต้องปรับแต่งจักรเป็น เพราะหากใช้ค่าเดิมๆจากโรงงานก็จะเย็บงานหนังที่หนาได้1-2mm หรือจะเย็บหนังประกบแบบทากาวเหลือง หรือหนังที่หนากว่า 2mm ได้ลำบาก

เมื่อต้องเย็บงานหนา

การปรับแต่งจักรบ้านหัวดำให้เย็บหนาได้ ก็ตั้งแต่ปรับเปลี่ยนฟันลากจักร ใช้ตีนผีลูกกลิ้ง(สั้น/ยาว)เพื่อไม่ให้ฝีเข็มถี่จากความหนืดของหนัง แต่งให้ใช้เข็มจักรอุตสาหกรรมได้เพราะจักรที่ใช้เข็มจักรบ้านก้นแบนหาเข็มใหญ่กว่าเบอร์ 16 ยากมาก ที่ต้องใช้เข็มใหญ่เพราะงานเย็บงานหนังจะใช้ด้ายที่เหนียว และต้องปรับแรงตึงด้ายให้หนืด มัดด้ายแน่นเย็บแล้วเมื่อจับสายงอต้องไม่หย่อนต้องตึงแน่น และยิ่งถ้าใช้เข็มเล็กด้ายตึงด้ายก็จะดึงเข็มให้งอไปทิ่มชิ้นส่วนกลไกด้านล่างให้เสียหายได้ เข็มที่ใช้ควรใช้เบอร์18 ขึ้นไป บางงานต้องใช้เข็มเบอร์ 22-24 ถ้าเย็บงานหนังบ่อยๆจะเห็นได้ว่าเข็มใหญ่ช่วยให้เย็บได้ง่ายและเข็มใหญ่งอได้ยากโอกาสลงไปทิ่มชิ้นส่วนด้านล่างน้อยกว่าเข็มเล็กถ้าเข็มใหญ่จะหักก็มีโอกาสเช่นการเย็บงานหนามากเกินกำลังของจักร และยังมีอีกสิ่งที่สำคัญคือตีนผี

รูปด้านบนเป็นจักรเย็บหนังอุตสาหกรรมตีนตะกุยแบบข้อเหวียง ไม่ได้ใช้เฟืองหรือสายพาน การมัดด้ายจะยืดหยุดกว่าระบบเฟืองขับเคลื่อน อะไหล่แข็งแกร่งมาก ถูกปรับแต่งให้ใช้วงเดือนจักรบ้านและปรับแต่งให้ใช้กับเข็มจักรอุตสาหกรรมก้นกลมเบอร์ใหญ่ได้ ข้อดีคืออะไหล่หาได้ง่ายเหมือนจักรบ้านหัวดำทั่วไป แถมยังใช้กับเข็มจักรก้นกลมได้ทำให้หาเข็มก้นกลมใหญ่เบอร์ 18-23 ได้

ฝีเข็มสวยดูยังไง

ฝีเข็มสวยคือฝีเข็มที่ตรงตามต้องการคือมัดแน่นอยู่ตรงกลางไม่มีถั่วงอกบนและล่างจะเห็นได้ชัดเจนเมื่อเย็บด้ายบนและด้ายล่างคนล่ะสี เวลาเย็บแล้วด้ายมัดแน่นให้สังเกตุคือเมื่อเย็บงานหนาๆแล้วจับชิ้นงานงอก็จะไม่เห็นด้ายหย่อนแบบนี้แสดงว่าด้ายมัดได้แน่น ฝีเข็มจะมีความยาวฝีเข็มเท่ากันสม่ำเสมอถ้าใช้เข็มเอียงฝีเข็มก็จะเอียงเท่ากันทุกฝีเข็ม ถ้าใช้เข็มเย็บตรงเข็มก้จะตรงเท่ากันทุกฝีเข็ม

เรื่องตีนผี

ตีนเหยียบค่าเดิมๆของจักรบ้านตัวเล็กทุกค่ายไม่ว่าจะเป็นไทย ญี่ปุ่น เยอรมัน แรงสปริงกดเหยียบไม่พอที่จะเหยียบงานหนังหนาๆ นึกถึงเข็มที่เจาะหนังลงไปแล้วจังหวะดึงเข็มขึ้นเข็มจะหนืด ฝืดเพราะกาวเหลือง หรือความหนาของหนังหนาๆพวกหนังแท้โครงสร้างหนังจะแน่นไม่เหลวเหมือนหนัง PU เข็มจะผ่านตัวหนังไม่ลื่นเหมือนงานเย็บผ้า ถ้าตีนเหยียบแรงไม่พอจะทำให้ชิ้นงานขยับหรือลอย ทำให้ฝีเข็มขยับ/เบี้ยว ลองนึกถึงเมื่อเราต้องดึงสมอเต้นท์ต้องเหยียบให้แน่นเพื่อให้ใช้มือดึงได้สะดวก ช่างหนังจึงไม่นิยมนำจักรบ้านมามาเย็บงานหนังหนาๆเพราะสาเหตุนี้ด้วย จึงไม่นิยมนำจักรบ้านตัวเล็กเย็บหนังเป็นงานหลักเพราะต้องปรับแต่งจักรเป็น จักรบ้านตัวเล็กเดิมๆไม่ว่าค่ายไหนก็เย็บแก้ขัดได้แต่เย็บจริงจังไม่ได้

ฟันตะกุยจักร

ฟันจักรบ้านจะเป็นแบบฟันตะกุยคือมีตีนผีเหยียบชิ้นงานที่ด้านบนและใช้ฟันด้านล่างลากชิ้นงานข้อเสียคือในการลากชิ้นงานเมื่อตีนผีด้านบนเหยียบชิ้นงานให้แน่นแต่ฟันลากจักรจะลากชิ้นงานทำให้ชิ้นงานด้านล่างเป็นรอยขูดถ้าตีนผีด้านบนไม่ใช้แบบลูกกลิ้งการลากชิ้นงานก้จะหนืดทำให้ฝีเข็มถี่ไม่ตรงกับตัวปรับความถี่ห่างฝีเข็ม จักรที่ใช้เย็บหนังโดยเฉพาะจะมีฟันแบบตีนตะกุยคือผู้ใช้ไม่ต้องกังวลเรื่องฝีเข็มเพราะชิ้นงาน ตีนผี ฟันตะกุยจะนำพาชิ้นงานไปพร้อมกันทำให้ฝีเข็มสวยคงที่แต่ก็มีข้อเสียคือฟันตะกุยจะทำให้ชิ้นงานด้านล่างเป็นรอยฟันจักรแต่ก็ยังน้อยกว่าจักรบ้านที่ไม่ใช่จักรตีนตะกุย

การพัฒนาจักรเย็บหนังจึงตัดส่วนของฟันลากจักรออกไปเหลือเพียงเหล็กที่ทำหน้าทีเป็นฟันเลื่อนชิ้นงาน(feed Dog) ยื่นออกมาโดยจะหนีบชิ้นงานพร้อมกับตีนผีด้านบนแล้วขยับไปพร้อมกันทำให้ชิ้นงานไม่มีรอยฟันจักร ตามรูปด้านล่าง..

วิธีแก้ไขเรื่องจักรเป็นรอยเพราะตีนตะกุยด้านล่างก็ใช้ถุงแก้วหรือวัสดุที่เมื่อเย็บเสร็จแล้วสามารถดึงออกได้เพียงเท่านี้ด้านหลังชิ้นงานที่เย็บด้วยจักรบ้านตัวเล็กก็ไม่เป็นรอยจากฟันลากชินงานแล้ว

เรื่องมอเตอร์จักร

มอเตอร์จักรที่ใช้ควรเป็นมอเตอร์จักรเซอรโว หากใช้มอเตอร์ตัวเล็กที่มีคาปาซิเตอร์ช่วยส่งกำลังแรงจะไม่พอ ตัวอย่างคืองานหนังที่ประกบด้วยกาวจะมีความหนืดมากจังหวะแทงเข็มต้องเหยียบให้มีกำลังพอไม่เช่นนั้นจักรจะคางและไหม้ เมื่อเรากะจังหวะเหยียบไม่ดีทำให้จังหวะไม่แน่นอนอาจพุ่งเร็วหรือไม่มีแรง หากพุ่งเร็วไปแล้วเย็บไม่ตรงตำแหน่งที่เราต้องการก็ทำให้งานเสียหายได้ แต่หากใช้มอเตอร์เซอร์โวกำลังส่งจะคงที่ใช้แรงเหยียบมากยังไงจังหวะแทงเข็มก็คงที่ มอเตอร์จะตัวใหญ่กำลังสูงแถมยังปรับช้าเร็วได้ตามต้องการ –> บทความมอเตอร์จักรเล็ก

จักรซิกแซกเย็บหนัง?

จักรเย็บหนังไม่ควรเป็นจักรซิกแซก เพราะการเย็บงานหนังเสาเข็มไม่ควรโยกได้ถ้าดูจากจักรอุตสาหกรรมจักรที่เป็นจักรเย็บหนังส่วนใหญ่จะเป็นจักรเสาเข็มตรง จักรที่มีเสาเข็มโยกได้หากนำมาเย็บฝีเข็มจะไม่ตรงสวยเพราะเสาเข็มไม่นิ่งและทำให้เข็มทู่(หมดคม)ไวต้องเปลี่ยนเข็มบ่อย ตะกูลจักรซิกแซกหากนำมาเย็บผ้าหนาๆก็เย็บได้เพราะงานผ้าด้ายจะกลมกลืนกับผ้าต่อให้ฝีเข็มไม่ตรง ไม่สวยก็ไม่มีผลอะไรมาก

จักรแบบราบหรือจักรคอม้าดีกว่ากัน?

จักรที่เป็นจักรตะกูลคอม้าจะมีข้อดีคือเป็นจักรที่เย็บกับงานได้ทุกแบบ สวมหนังเข้าไปที่แขนจักรเพื่อเย็บงานที่ยากๆได้ ส่วนจักรพื้นราบเหมาะกับงานผ้าหรืองานหนังที่เป็นงานเรียบๆที่ไม่ต้องพับงอหนังหรืองานที่ต้องสอดชิ้นงานเย็บด้านใน งานผ้าการพับหรืองอหรือบิดผ้าเข้าไปเย็บในตำแหน่งยากๆก็ทำได้เพราะเมื่อผ้ายับก็สามารถรีดผ้าให้เรียบได้ แต่ในงานหนังการงอพับหรือบิดหนังเพื่อเย็บในตำแหน่งยากๆอาจทำให้หนังเหลวหรือเป็นรอยได้ แต่ก็ขึ้นอยู่กับกำลังทรัพย์ของผู้ใช้เพราะจักรแบบคอม้าจะมีราคาแพงกว่า

จักรคอตั้งล่ะ

เราอาจจะเห็นจักรอีกแบบหนึ่งมีคอจักรแบบแนวตั้งสามารถนำมาใช้เย็ยงานหนังทั่วไปได้หรือไม่ ถ้าใช้เย็บทั่วไปก็เย้บได้ แต่จักรคอตั้งนี้เป็นจักรที่ใช้เย็บรองเท้าโดยเฉพาะการวางแบบสอดแนวตั้งทำให้เย็บพื้นรองเท้าหรือก้นกระเป๋าได้สะดวก ถ้าจะหาจักรแบบนี้มาใช้ควกเลือกให้มีคอตั้งแบบเล็กๆจะเย็บได้หลากหลายกว่าแบบใหญ่ คอเล็กมากบางครั้งก็ใช้เย็บ cover กล้องถ่ายรูปได้เลย

การเลือกเข็ม

จักรบ้านหัวดำหรือจักรที่ไม่ใช่จักรอุตสาหกรรมจะใช้เข็มก้นแบน 1 ด้าน เข็มที่ใช้ในงานหนังก็ขึ้นอยู่กับหนังที่ใช้หากเย็บงานหนังที่ไม่หนามากงานที่ไม่ทากาวประกบก็ใช้เข็มเบอร์14-16ได้ หากหนามากๆก็ต้องใช้เข็มเบอร์ใหญ่ตั้งแต่ 18-24 ซึ่งหาค่อนข้างยาก จะมีเฉพาะเข็มจักรอุตสาหกรรม –> รีวิวเข็ม

สิ่งที่สำคัญในการเย็บหนัง

การเย็บหนังต้องทดสอบก่อนการเย็บจริงทุกครั้งเพราะการเปลี่ยนสีด้ายหรือยี่ห้อด้ายก็มีผลในการทำให้จักรเป็นถั่วงอก ตำแหน่งการมัดด้ายก็สำคัญ หากใครเคยเย็บงานผ้า งานควินท์ ที่ต้องการฝีเข็มสวยๆการมัดด้ายก็สำคัญหากมัดไม่ดีหรือมัดไม่แน่นหลวมก็เป็นถั่วงอกบนและล่างได้ การเช็คว่าด้ายมัดแน่นหรือไม่ให้งอชิ้นงานดูว่าด้ายหย่อนหรือไม่เพราะบางครั้งดูเหมือนจะเย็บได้สวยงามแต่จริงๆแล้วอาจเย็บแบบหลวมๆเพื่อให้ฝีเข็มสวยไม่ได้มัดให้ชิ้นงานติดกันแน่น คนทำงานควินท์ผ้าจะเข้าใจบางครั้งก็ต้องเลือกว่าให้มัดตำแหน่งใดหากต้องการให้ฝีเข็มสวยทุกฝีเข็ม งานหนังก็เช่นกัน